Krótka historia, treść i układ Pontificale Romanum
Pontyfikał Rzymski (Pontificale Romanum) zawiera teksty i rubryki dotyczące tych obrzędów, które tradycyjnie są zastrzeżone dla biskupów, chociaż niektóre z nich mogą czasami być delegowane na inne stopnie duchowieństwa. Tradycyjny układ (od końca XIII wieku) dzielił księgę na trzy części.
- Pierwsza z nich zawiera obrzędy sakramentu bierzmowania, po których następują święcenia kapłańskie według poszczególnych stopni, począwszy od tonsury. Są to pogrupowane błogosławieństwa lub konsekracje, które odprawia się za pomocą rytuałów analogicznych do tych stosowanych w sakramencie święceń, takich jak błogosławieństwo opata lub przełożonej, konsekracja zakonnicy i koronacje królewskie.
- Część druga, zawiera rytuały poświęcenia budynku kościoła w jego różnych częściach oraz błogosławieństwa jego wyposażenia, które zgodnie ze starożytnym zwyczajem są zastrzeżone dla głowy diecezji.
- Trzecia część zawiera ceremonie związane z konkretnymi wydarzeniami z życia Kościoła, takimi jak obchody synodu czy wizytacja parafii, które oczywiście z definicji należą do kompetencji biskupów.
Formuły liturgiczne takich ceremonii zawarte były pierwotnie, wraz z modlitwami mszalnymi, w księgach zwanych sakramentarzami, pierwotnej formie mszału, który zawierał jedynie właściwe części celebransa. Sakramentarze te były pochodzenia rzymskiego, ale w czasach Karolingów zostały sprowadzone do Francji i zachodnich Niemiec, gdzie zostały wzbogacone i rozszerzone poprzez dodanie lokalnego materiału. W tym samym okresie zaczęto stopniowo oddzielać teksty i rubryki dotyczące ceremonii biskupich od sakramentarzy i gromadzić je w zbiorach zwanych pontyfikałami; ponieważ takie rytuały mógł odprawiać wyłącznie biskup, potrzebny był tylko jeden ich egzemplarz na diecezję, podczas gdy w średniowieczu potrzeba było znacznie więcej mszałów, ponieważ liczba księży i mszy stale rosła.
Podstawą tradycyjnego Pontyfikału jest zestawienie, powstałe w zachodnioniemieckim mieście Moguncja w połowie X wieku i przyjęte w Rzymie na początku XI.
Źródło: https://www.newliturgicalmovement.org/2013/02/compendium-of-1961-revision-of.html
Spist treści Pontificale Romanum editio typica 1961-1962:
Introduzione
1. Il Pontificale Romanum secondo l'editio del 1961-1962
1.1. Struttura contenutistica
1.2. Prospettive per un'approfondita conoscenza
2. Una linea di continuita nella perenne inovitas della liturgia
3. La presente edizione
4. Conclusione
PONTIFICALE ROMANUM
Pars Prima
Decretum
Litterae apostolicae
Ad lectorem - De resuco Pontificali
De Confirmandis
De Ordinibus conferendis
De Clerico faciendo
De minoribus Ordinibus
De Ordinatione Ostiariorum
De Ordinatione Lectorum
De Ordinatione Exorcistarum
De Ordinatione Acolythorum
De sacris ordinibus in genere
De Ordinatione Subdiaconorum
De Ordinatione Diaconorum
De Ordinatione Presbytetorum
De consecratione Electi in Episcopum
De pallio
De Benedictione Abbatis
De Benedictione Abbatis auctoritate apostolica
De Benedictione Abbatis auctoritate Ordinarii
De Benedictione Abbatisae
De Benedictione et Consecratione Virginum
Pars Secunda
Decretum
Ordo ad Benedicendum et Imponendum primarium
Lustratio loci in quo ecclesia fundatur
Benedictio primarii lapidis
Impositio primarii lapidis
Ordo ad Ecclesiam Dedicandam et Consecrandam
Lustratio et dedicatio ecclesiae
Deposito reliquiarum
Consecratio ecclesiae et altaris
De Missa
Ordo ad ecclesiam benedicendam
Ecclesiae benedictio
De Missa
Ordo ad altare consecrandum sine ecclesiae dedictione
Lustratio altaris
Deposito reliquiarum
Consecratio altaris
De Missa
Ordo ad altare portatile consecrandum
Lustratio altaris
Deposito reliquiarum
Consecratio altaris
Ordo ad campanam consecrandam
Lustratio campanae
Consecratio campanae
Ordo al coemeterium benedicendum
Coemeterii benedictio
De Missa
Ordo ad reconciliandam ecclesiam violatam
Ecclesiae reconciliatio
De Missa
Ordo ad reconciliabdum coemeterium violatum
Coemeterii reconciliatio
De Missa
Ordo ad patenam et celicem consecrandum
Benedictio antimensii seu lintei loco tabulae in celebratione Missae adhibendi
Benedictio Vasorum sacrorum et Ornamentorum Ecclesiae vel Altaris in genere
Benedictio tabernaculi, pyxidis, ostensorii, thecae
Benedictio Tobalearum Altaris
Benedictio corporalis
Benedictio pallae
Benedictio purificatorii
Benedictio sacerdotalium indumentorum in genere
Benedictio specialis cuiuslibet indumenti
Benedictio novae Crucis
Benedictio Crucis pectoralis
Benedictio imaginis B. Mariae Virginis
Ordo ad imaginem B. Mariae Virginis coronandam
Benedictio imaginum Sanctorum
Benedictio capsarum pro reliquiis includendis
Ordo ad faciendam aquam benedictam "ordinarium"
Ordo ad faciendam aquam benedictam "gregorianam"
Benedictio incensi in altaris consecratione comburendi
Benedictio tobalearum, vesorum et ornamentorum ecclesiae et altaris
Benedictio tobalearum, vasorum et ornamentorum altaris
De Consecratione Altaris, cujus sepulcrum Reliquiarum est in medio summitatis stipitis
De Altaris portatilis Consecratione
De Altarium portatilium Consecratione
Formula Brevior Consecrationis Altarium Portatilium
Pars Tertia
De Publicatione Festorum mobilium in Epiphania Domini
De Officio in Feria V Cenae Domini
Ordo ad Synodum
De Itineratione Praelatorum
Ordo ad Recipiendum Processionaliter Praelatum vel Legatum
Ordo ad visitandas Parochias
De Officio quod post Missam solemnem pro defunctis agitur
Appendix
Pontificalis ritus pro Baptismo parvulorum
Pontificalis ritus pro Baptismo adultorum
[...] pro supplendis omissis super infantem baptizatum
[...] pro supplendis omissis super adultum baptizatum
De clerico faciendo pro uno tantum
Confirmatio uni tantum conferenda
De clerico faciendo pro uno tantum
De minoribus Ordinibus uni tantum conferendis
De ordinatione ostiarii
De ordinatione lectoris
De ordinatione exorcistae
De ordinatione acolythi
De sacris ordinibus uni tantum confendis
De ordinatione subdiaconi
De ordinatione diaconi
De ordinatione presbyteri
De consecratione plurium Electrum in Episcopos
Ritus pontificalis pro celebrando Sacramento Matrimonii
De benedictione nuptiarum
Ritus et formula absolutionis et benedictionis pontificalis
Ritus et formula benedictionis apostolicae
Dotychczas w serii ukazały się: