Rola wzoru osobowego w kształtowaniu chrześcijańskiego życia – o. Ignacy Kosmana OFMConv

Ukazywanie ludziom chrześcijańskich wzorów osobowych jest bardzo istotne, a to z uwagi na fakt promowania przez laicką kulturę wzorów bezosobowych, przypominających fikcyjne konta na portalach internetowych, które nie biorą na siebie ciężaru odpowiedzialności za propagowane przez siebie filozofie życia i zwykle konsumpcyjny styl postępowania. Kreują one w istocie postawy odrzucające wszelkie zasady moralne i wartości etyczne, zastępując je etyką sytuacyjną i liberalnym podejściem do szeroko rozumianego sacrum i zastanego etosu. Tym nie-mniej, świat nie jest tak jednorodny w swych dążeniach, jak mogłoby się wydawać. Chociaż z jednej strony dostrzegamy w nim upadek autorytetów, to z drugiej – doświadczamy tęsknoty za solidnym i stabilnym fundamentem, na którym można byłoby oprzeć swoje życie. Naprzeciw tym tęsknotom wychodzi od wieków Kościół.

[…]

Szczególnym typem wzorca osobowego propagowanym przez Kościół jest święty: człowiek, który realizuje i broni w swym życiu wartości wysoko cenionych przez członków grupy, do której należy; i czyni to z wyjątkowym poświęceniem – aż do granic heroizmu. Święci zawsze fascynowali, budzili podziw niezwykłością swego postępowania i bezinteresownością, wywołując silne przeżycia emocjonalne i zachęcając do naśladowania.

[…]

W przypadku większości świętych, istnieje wystarczająca ilość dowodów potrzebnych do przeprowadzenia przedmiotowej analizy, dzięki czemu jesteśmy w stanie „spotkać się” ze świętym wzorem. Wielu biografów akcentuje w swoich opisach to, co święci zdołali zrobić ze swoim człowieczeństwem. Święty jest zwykle przedstawiany jako ten, który pociąga innych, poprzez swoją odpowiedź Bogu, w pewien charakterystyczny dla niego – a dla nas „nietypowy” – sposób; jako ten, którego mamy naśladować13. Tak również ukazywana jest, w bogatej literaturze hagiograficznej, postać św. Maksymiliana. Najczęściej przedstawia go jako heroicznego męczennika. W ten sposób wzorzec Świętego zostaje zawężony i „zaszufladkowany” do określonej kategorii, tymczasem o świętości danej osoby nie przesądza heroizm14. Ważne jest, aby święci byli ukazywani jako wzory osobowe w całej prawdzie i różnorodności ich osobowości15. W osobowości świętych wzorów jest ujmujące zwłaszcza to, że choć sami niejednokrotnie prowadzili surowy tryb życia, to nie narzucali go innym; obok wewnętrznej wrażliwości wyróżniała ich bowiem umiejętność przyznawania się do własnych wad.

Wzory osobowe niosą ze sobą charakterystyczne cechy danej epoki i kultury. Przyczynia się do tego duch czasów, w których żyją. Stąd nie jest łatwym zadaniem ukazywać świętych, często po wiekach, oraz akomodować ich rolę wychowawczo- -formacyjną tu i teraz, tak aby skutecznie pobudzali współczesnego człowieka do refleksji nad istotnymi wartościami życia.

Ze wstępu