Rosja w myśli politycznej Narodowej Demokracji w latach 1917-1939 - Michał Andrzejczak

Rosja w myśli politycznej Narodowej Demokracji w latach 1917-1939 - Michał Andrzejczak

W toku pracy Autor dąży także do odpowiedzi na następujące pytania:

• jakie były źródła informacji, z których narodowi demokraci czerpali wiedzę na temat Rosji porewolucyjnej;
• czy prawidłowo definiowali pojęcia, jakimi się posługiwali;
• czy trafnie określali charakter mechanizmów, na których działaniu oparte były procesy zachodzące w Rosji bolszewickiej? 

Autor niniejszego opracowania stara się również ustalić, w jakim stopniu rozwiązania zastosowane za wschodnią granicą odbudowanego państwa polskiego były postrzegane przez wszechpolaków, jako schematy możliwe do zaakceptowania i zastosowania na rodzimym gruncie.

Tematyka rozprawy, w przyjętej przez autora formie - tj. uwzględniająca różne płaszczyzny poznania oraz ukazująca refleksję narodowych demokratów jeśli nie nad wszystkimi, to na pewno większością aspektów i sfer życia polityczno-gospodarczego i społecznego w Rosji w latach 1917-1939 – nie została do tej pory opracowana. Nie oznacza to jednak, że zagadnienia poruszone przez autora, w niniejszej rozprawie, nie spotkały się z jakimkolwiek zainteresowaniem ze strony badaczy.

(...) rozprawa zawiera bardzo bogatą treść oraz dobrze udokumentowane i uzasadnione wnioski i uogólnienia. Jednocześnie trudno byłoby w niej znaleźć zbędne lub drugorzędne rozważania i oceny. Autor wie, co jest ważne i potrzebne w rekonstruowanym narodowo-demokratycznym wyobrażeniu rosyjskiego komunizmu. Stara się przy tym w pełni zobiektywizować odtwarzany obraz wysiłku intelektualnego Romana Dmowskiego i jego przyjaciół politycznych ... i dokonuje tego w wymiarze międzywojennej perspektywy interpretacyjnej, unikając spojrzenia na ową przeszłość z punktu widzenia naszej współczesnej wiedzy i nabytego doświadczenia historycznego.

... nadaje swym analizom i opisom naukowy charakter, pozbawiając ich mentorstwa i swoistego dydaktyzmu. Rozprawa ta jest ważnym wartościowym i wielce interesującym opracowaniem, znacznie wzbogacającym naszą wiedzę o rozwoju myśli nacjonalistycznej, w sumie więc myśli politycznej Drugiej Rzeczypospolitej

Fragment recenzji prof. dra hab. Michała Śliwy

>> Zobacz inną publikację Autora:  O Romanie Dmowskim. Wybrane wspomnienia z prasy obozu narodowego z 1939 roku <<

Nie ulega dla mnie wątpliwości, że recenzowana praca to ważne osiągnięcie badawcze w zakresie studiów nad dziejami Obozu Narodowego, polskiej myśli politycznej i stosunków polsko-rosyjskich.

Fragment recenzji dra hab. Jacka Pietrzaka

O Autorze:

Michał Andrzejczak (ur. 1985), historyk, doktor nauk humanistycznych, nauczyciel historii. Absolwent wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Łódzkiego. W obszarze jego zainteresowań badawczych znajdują się dzieje oraz myśl polityczna rodzimego Obozu Narodowego. Autor książek: Faszyzm włoski i hitleryzm w publicystyce Romana Dmowskiego w latach 1922-1939 oraz Czerwoni carowie Rosji na salonach dyplomatycznych. Miejsce Rosji porewolucyjnej w systemie bezpieczeństwa międzywojnia na łamach prasy narodowo-demokratycznej w latach 1922-1939.

Spis treści

Wykaz skrótów

Wstęp

Rozdział I - Narodowa Demokracja wobec Rosji przed 1917 rokiem

1. Antecedencje

2. Wobec kryzysu imperium Romanowów
    2.a. Wojna rosyjsko-japońska
    2.b. Rewolucja 1905 roku

3. Niemcy, Rosja i kwestia polska jako program orientacji antyniemieckiej

4. Na forum „parlamentu”. Praca w Dumie

5. Ruch neosłowiański

6. W obliczu wojny. Ostatnie lata Rosji carskiej

Rozdział II - Na drodze do „czerwonego imperium”

1. Interpretacje rewolucji 1917 roku
    1.a. Jako efekt słabości caratu
    1.b. Jako konsekwencja słabości dwuwładzy w Rosji
    1.c. Jako spisek żydowsko-masoński
    1.d. Jako spisek niemiecki
    1.e. Jako przyczynek do niepodległości Polski
    1.f. Jako przewrót dziejowy oparty na kłamstwie
    1.g. Jako efekt rosyjskiego nihilizmu

2. Interpretacje bolszewizmu

3. Traktat brzeski

4. Konflikt z Polską
    4.a. Wojna polsko-bolszewicka
    4.b. Traktat ryski

5. Wojna domowa

6. Emigracja polityczna

Rozdział III - Polityka wewnętrzna Sowietów

1. Totalność pod pozorami demokracji. Ustrój Rosji porewolucyjnej
    1.a. Ustrój
    1.b. Partia i jej wodzowie

2. Społeczeństwo sowieckie
    2.a. Metody ujarzmiania społeczeństwa
    2.b. Homo sovieticus - „człowiek-maszyna”

3. Wojny diadochów

4. Armia

5. Gospodarka
    5.a. Od „komunizmu wojennego” do NEP-u
    5.b. Piatiletki

6. Polityka narodowościowa
    6.a. Ukraińcy i Białorusini
    6.b. Polacy
    6.c. Żydzi

7. Polityka wyznaniowa
    7.a. Kościół katolicki
    7.b. Cerkiew
    7.c. Pozostałe wyznania

8. Kultura jako narzędzie propagandy
    8.a. Literatura
    8.b. Teatr i opera
    8.c. Film

Rozdział IV - Polityka zagraniczna Sowietów

1. Niemcy, Sowiety i „kwestia polska”

2. Azjatyckie źródło konfliktów. Stosunki sowiecko-angielskie

3. Między resentymentami a pragmatyzmem politycznym. Stosunki sowiecko-francuskie

4. Sowiety wobec „hiszpańskiego labiryntu”

5. Od rywalizacji do współpracy. Stosunki sowiecko-włoskie

6. Skomplikowana przyjaźń. Stosunki sowiecko-czechosłowackie

7. Wokół sprawy Besarabii. Stosunki sowiecko-rumuńskie

8. W stanie ciągłego napięcie. Stosunki sowiecko-japońskie

9. Trudna współpraca. Stosunki sowiecko-amerykańskie

Zakończenie

Bibliografia

Summary

Indeks nazwisk