Cywilizacja żydowska - Feliks Koneczny

Cywilizacja żydowska - Feliks Koneczny


Cywilizacja żydowska to rozwinięcie rozważań zarysowanych w książce „O wielości cywilizacji”, w której autor przedstawia swoje teorie i metody badawcze. To szczegółowa charakterystyka społeczności sakralnej, zbudowanej wokół religii i rozwijanej przez komentarze do pierwotnych tekstów religijnych. Jest jedną z najdokładniej opisanych przez Konecznego cywilizacji (obok bizantyńskiej i łacińskiej). Dzieła tego nie opublikowano za życia autora. Pozostawione w rękopisie, po raz pierwszy wydano drukiem w 1974 roku w Londynie.

"Jeśli mi wolno pokusić się o streszczenie w kilku zdaniach tego, co Koneczny uważa za główną odrębność cywilizacji żydowskiej, oraz za pierwiastek jej wpływu ujemnego na życie narodów, należących do świata cywilizacji łacińskiej, to po pierwsze, rysem szczególnym tej cywilizacji jest jej aprioryczność, a więc skłonność do naginania życia do teorii, - powziętych z góry i często najzupełniej utopijnych i z życiem realnym nie dających się pogodzić. (Od siebie dodałbym, że owo pojęcie teorii obmyślonych a priori można by zastąpić o wiele bardziej wyrazistym terminem teorii prokrustowych, od mitycznego bohatera starogreckiego. Prokrusta, który kładł swoich gości na prokrustowym łożu i potem dopasowywał ich wzrost rozmiarów tego łoża, bądź obcinając im za długie nogi, bądź wyciągając ich ciało do właściwej długości). Po wtóre rysem cywilizacji żydowskiej, jest wedle Konecznego - jej sakralność, a więc sztywne skostnienie życia religijnego i sprowadzenie go do bezdusznego formalizmu, z którego treść duchowa uleciała. Po trzecie, etyka żydowska jest odmienna od łacińskiej: jest podwójna, inna dla swoich i inna dla obcych. Po czwarte, cechą cywilizacji żydowskiej jest jej sucha i formalistyczna prawniczość: litera prawa jest ważniejsza od życia, można co najwyżej tę literę naginać sztuczną i obłudną in interpretacją(...)"

Fragment z Przedmowy książki Cywilizacja Żydowska - Jędrzej Giertych

Prof. Feliks Koneczny - wybitny historyk i historiozof, krytyk teatralny, a także bibliotekarz i dziennikarz, twórca oryginalnej koncepcji cywilizacji. Badał archiwa watykańskie, pracował w Archiwum Akademii Umiejętności, bibliotekach Akademii Umiejętności oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przez szereg lat był wykładowcą Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, gdzie uzyskał tytuł profesora. Był autorem niezliczonych publikacji naukowych, artykułów oraz książek z zakresu historii, historiozofii, historii i teorii prawa, administracji i samorządu.