Cywilizacja bizantyńska - Feliks Koneczny
Jedno z najważniejszych dzieł Konecznego omawia genezę, rozwój i wpływ kultury bizantyjskiej, także w Europie. Podkreśla, że rysem znamiennym jest jej rozbrat w dziedzinie moralności między życiem prywatnym a publicznym, co wywiera szkodliwy i destrukcyjny wpływ na życie Europy i świata zachodniego. Na uwagę zasługują szczególnie końcowe rozdziały omawiające trwały wpływ cywilizacji bizantyjskiej na ruchy religijne Europy zachodniej, powstanie systemu rządów absolutyzmu oświeconego, aż po politykę rządów państw niemieckich przed zjednoczeniem Niemiec w 1870 roku.
"...uważa on (Koneczny), że rysem znamiennym cywilizacji bizantyńskiej, której wiele pierwiastków i tradycji wywodzi się ze spuścizny przed-chrześcijańskiej cywilizacji Bliskiego Wschodu, a której wpływ i echo brzmi po dziś dzień w wielu społeczeństwach Europy, a zwłaszcza w narodzie niemieckim, jest rozbrat w dziedzinie moralnej między życiem prywatnym, a publicznym. Cywilizacja bizantyńska nakazuje postępować w życiu prywatnym wedle zasad moralności chrześcijańskiej. Ale w obliczu spraw państwowych i w ogóle życia publicznego demonstruje swą bezsiłę i bezradność. Wedle tej cywilizacji, nie ma moralności w polityce. I nie ma w działalności państwa.
Tu leży rdzeń różnicy między cywilizacją bizantyńską, a łacińską. Bo wedle zasad cywilizacji łacińskiej, także polityka, także państwo, także król, mąż stanu, szef rządu, wódz (i dodałbym: potentat przemysłowy, organizator reklamy i dyrektor środków masowego przekazu), podlegają obowiązkom i ograniczeniom, nakładanym przez etykę.
To na tym polu cywilizacja bizantyńska wywiera szkodliwy, destrukcyjny wpływ na życie Europy i świata zachodniego. I to w tej dziedzinie cywilizacja łacińska musi się przed jej oddziaływaniem bronić."
fragment Przedmowy - Jędrzej Giertych
Spis treści:
- Przedmowa - Jędrzej Giertych /7
- Cywilizacja bizantyjska
- Tom I. Geneza
- Uwaga wstępna /17
- I. Wschód starożytny /18
- II Grecja a Rzym /26
- III. Tło cywilizacyjne Aleksandra Wielkiego /41
- IV. Hellenistyczność /49
- V. Triumfy Cybeli /62
- VI. Reforma z Orientu /76
- VII. Organizm a mechanizm /89
- VIII. Światoglądy /102
- IX. Cezaropapizm /119
- X. Koniec uniwersalizmu /140
- XI. Cassiodorus /153
- Tom II. Ekspansja
- I. Przemiana etnograficzna /171
- II. Powodzenie islamu /184
- III. Głagolica /198
- IV. Bułgaria a Rus /212
- V. Cluny a schizma /220
- VI. Struktury społeczne /240
- VII. Zderzenie trzech cywilizacyj /258
- VIII. Zanik i powtórna ekspansja /272
- IX. Kultura moskiewska /287
- X. Protestantyzm /296
- XI. Bizantynizm wschodni i zachodni /310
- XII. Osłabienie społeczeństw /323
- XIII. Bizantynizm wieku oświeconego /326
- XIV. Mieszanka w całej Europie /350
- XV. Zaborcza nauka /365
- XVI. Triumfy bizantynizmu /376
- XVII. Upadek bizantynizmu /392
- Objaśnienie skrótów w przypisach do tomu I-go /405
- Objaśnienie skrótów w przypisach do tomu II-go /407
- Indeks /415
- Errata /443
Prof. Feliks Koneczny - wybitny historyk i historiozof, krytyk teatralny, a także bibliotekarz i dziennikarz, twórca oryginalnej koncepcji cywilizacji. Badał archiwa watykańskie, pracował w Archiwum Akademii Umiejętności, bibliotekach Akademii Umiejętności oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przez szereg lat był wykładowcą Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, gdzie uzyskał tytuł profesora. Był autorem niezliczonych publikacji naukowych, artykułów oraz książek z zakresu historii, historiozofii, historii i teorii prawa, administracji i samorządu.